ความเป็นมาของธนบัตรพอลิเมอร์
- ธนบัตรพอลิเมอร์ใช้วัสดุพลาสติกสังเคราะห์ประเภท
biaxially oriented polypropylene (BOPP) โดยในกระบวนการผลิตวัสดุพอลิเมอร์จะใช้แรงดึงฟิล์มพลาสติกในสองทิศทาง
ทำให้ได้วัสดุที่ทนทานและโปร่งแสง
- ประเทศออสเตรเลียเป็นประเทศแรกที่ผลิตและออกใช้ธนบัตรพอลิเมอร์อย่างต่อเนื่อง โดยออกใช้ธนบัตรพอลิเมอร์ 10
ดอลลาร์ เป็นชนิดราคาแรก เมื่อปี ค.ศ. 1988 โดยมีเป้าหมายเพื่อต่อต้านการปลอมแปลงธนบัตร
เนื่องจากธนบัตรพอลิเมอร์สามารถรองรับลักษณะต่อต้านการปลอมแปลงได้หลากหลายมากกว่าธนบัตรกระดาษ
- ธนบัตรพอลิเมอร์ได้รับความนิยมมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง
ดังนี้ ในช่วงทศวรรษ ค.ศ. 1990-1999 หลายประเทศได้ออกใช้ธนบัตรพอลิเมอร์
โดยส่วนใหญ่ออกใช้เป็นธนบัตรที่ระลึก หรือ ออกใช้เฉพาะในบางชนิดราคา อาทิ มาเลเซีย
โรมาเนีย บรูไน ต่อมาในช่วงทศวรรษ ค.ศ. 2000-2009 หลายประเทศได้ออกใช้ธนบัตรพอลิเมอร์เป็นธนบัตรหมุนเวียน
ยกตัวอย่างเช่น มาเลเซีย ฮ่องกง สิงคโปร์ อิสราเอล และเม็กซิโก ล่าสุดในช่วงปี
ค.ศ. 2010 – ปัจจุบัน
ธนบัตรพอลิเมอร์เป็นที่นิยมใช้อย่างแพร่หลายมากขึ้น เช่น ในประเทศ แคนาดา ชิลี
ซาอุดิอาระเบีย สก็อตแลนด์ และอังกฤษ
ธนบัตรพอลิเมอร์ดีอย่างไร
สะอาด ธนบัตรพอลิเมอร์มีความทนทานต่อความชื้นและสิ่งสกปรกได้ดี
จากกรณีศึกษาในประเทศต่าง ๆ พบว่าธนบัตรพอลิเมอร์มีอายุการใช้งานประมาณ 2.5
เท่าของธนบัตรกระดาษ
โดยการออกใช้ธนบัตรพอลิเมอร์ช่วยยกระดับคุณภาพธนบัตรออกใช้หมุนเวียนให้ใหม่และสะอาดมากยิ่งขึ้น
แม้ในประเทศที่มีสภาพภูมิอากาศร้อนชื้น เช่น มาเลเซีย และสิงคโปร์
ทนทาน เทคโนโลยีในการผลิตธนบัตรพอลิเมอร์ได้มีพัฒนาการไปอย่างมากในช่วง
10-20 ปี ที่ผ่านมา โดยในส่วนของวัสดุพอลิเมอร์
ได้มีการปรับปรุงให้ทนทานและพิมพ์ได้ดีขึ้น นอกจากนี้
เครื่องจักรและเทคโนโลยีในการพิมพ์และการเคลือบผิวธนบัตรหลังการพิมพ์ได้มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องโดยเรียนรู้จากประสบการณ์ในอดีต
ตลอดจนคุณสมบัติของหมึกพิมพ์และสารเคลือบสำหรับการผลิตธนบัตรพอลิเมอร์ก็มีการปรับปรุงจนเป็นที่ยอมรับไปทั่วโลก
ปลอดภัย (จากการปลอมแปลง)
ธนบัตรพอลิเมอร์สามารถออกแบบให้มีลักษณะต่อต้านการปลอมแปลงที่หลากหลายและปลอมแปลงยากกว่าธนบัตรกระดาษ
โดยในระยะ 10-20 ที่ผ่านมา
ได้มีการพัฒนาของเทคโนโลยีต่อต้านการปลอมแปลงไปเป็นอย่างมาก จากกรณีศึกษาในหลาย ๆ
ประเทศ
พบว่าการออกใช้ธนบัตรพอลิเมอร์มีผลทำให้สถิติการปลอมแปลงธนบัตรลดลงได้อย่างชัดเจน
เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม
รวมถึงคาร์บอนฟุตปรินท์ (จากการผลิตธนบัตรทดแทน การขนส่งและกระจายธนบัตร
และการทำลายธนบัตรที่เสื่อมสภาพและหมดอายุการใช้งาน เป็นต้น)
ของธนบัตรพอลิเมอร์น้อยกว่ากระดาษ (อ้างอิง ตัวอย่างผลการศึกษาของประเทศแคนาดา
และประเทศอังกฤษ)
เนื่องจากธนบัตรพอลิเมอร์มีอายุการใช้งานที่ยาวกว่าธนบัตรกระดาษเป็นอย่างมาก
ธนบัตรพอลิเมอร์กับประสิทธิภาพโดยรวมของการบริหารจัดการธนบัตรของประเทศ
พันธกิจที่สำคัญของธนาคารกลาง
หรือแบงก์ชาติ ในประเทศต่าง ๆ
ครอบคลุมถึงการออกใช้และดูแลธนบัตรหมุนเวียนให้มีคุณภาพดี (รวมถึงมีความสะอาด
โดยไม่เก่าจนเกินไป) มีลักษณะต่อต้านการปลอมแปลงที่มีประสิทธิผล
ภายใต้ต้นทุนในภาพรวมที่มีประสิทธิภาพ
ธนบัตรพอลิเมอร์ได้รับความนิยมมากขึ้นในหลาย
ๆ ประเทศ เนื่องจากมีอายุการใช้งานที่ยาวนานกว่าธนบัตรกระดาษ
สามารถต้านทานความชื้นและสิ่งสกปรกได้ดี
ตลอดจนรองรับลักษณะการปลอมแปลงที่หลากหลายและแตกต่างจากธนบัตรกระดาษ นอกจากนี้
กระบวนการผลิตวัสดุพอลิเมอร์ และการพิมพ์ธนบัตรพอลิเมอร์ มีประสิทธิภาพมากขึ้น
ทำให้ต้นทุนในการผลิต หรือจัดซื้อ ธนบัตรพอลิเมอร์ มีแนวโน้มลดลงอย่างชัดเจน
โดยเฉพาะในช่วง 5 ปี ที่ผ่านมา
ดังนั้น
จึงสรุปได้ว่าการออกใช้ธนบัตรพอลิเมอร์ โดยเฉพาะในชนิดราคาต่ำ
จะทำให้ได้รับประโยชน์ของธนบัตรพอลิเมอร์อย่างเต็มที่ อันจะช่วยยกระดับประสิทธิภาพโดยรวมของการบริหารจัดการธนบัตรของประเทศ
https://www.bot.or.th/Thai/ResearchAndPublications/articles/Pages/Article_19May2021.aspx