ขิง มีชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Zingiber officinale Roscoe เป็นสมุนไพรในบัญชียาหลักแห่งชาติ ซึ่งตามศาสตร์การแพทย์แผนไทยจะใช้ส่วนเหง้าของขิงรับประทานแก้คลื่นไส้อาเจียน แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ ขับผายลม เจริญอากาศธาตุ (1, 2) ขิงเป็นสมุนไพรที่มีรสร้อน และมีกลิ่นฉุนเฉพาะของขิง เนื่องจากมีสารสำคัญหลัก คือ 6-gingerol, shogaols, diarylheptanoids, zingiberene และมีสารที่เป็นกลุ่มน้ำมันหอมระเหย (3)
ขิง เป็นพืชสมุนไพรที่นำมาใช้รักษาอาการต่าง ๆ หรือเป็นส่วนประกอบของตำรับยาสมุนไพรในประเทศไทย และหลายประเทศทั่วโลก เช่น จีน (4) อินเดีย มาเลเซีย (5) โดยส่วนใหญ่ใช้รักษาอาการคลื่นไส้อาเจียน ซึ่งผลการศึกษาวิจัยทางคลินิกพบว่า ขิงมีประสิทธิภาพในการรักษาอาการอาเจียนหลังผ่าตัดและขณะตั้งครรภ์ได้ (6)
จากการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ทำให้หลายประเทศมีการศึกษาข้อมูลสมุนไพรที่น่าจะมีประสิทธิผลในการต้านไวรัสและรักษาโรคโควิด 19 เพิ่มมากขึ้น ขิงจึงถูกนำมาศึกษาเพิ่มเติม เนื่องจากมีการศึกษาวิจัยที่ผ่านมาในระดับหลอดทดลอง พบว่าสารสำคัญในเหง้าขิงมีฤทธิ์ต้านเชื้อไวรัสที่ก่อให้เกิดโรคหวัด ไข้หวัดใหญ่ โรคปากอักเสบพุพอง (7) ขิงช่วยลดความรุนแรงจากการอักเสบของปอดและการขาดออกซิเจน (8) นอกจากนี้ขิงมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ (9) ช่วยลดการอักเสบของกล้ามเนื้อและข้อในผู้ป่วยโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ (10-12)
การศึกษาเกี่ยวกับโรคโควิด 19 ของขิงในระดับหลอดทดลอง พบว่าสารสำคัญในขิงมีแนวโน้มสามารถต้านเชื้อไวรัสได้ (13) โดยจำเพาะกับเชื้อ SARS CoV-2 และอาจจะพัฒนาเป็นยาในการต้านไวรัสโควิด 19 ได้ในอนาคต (14) มีการศึกษาวิจัยในคน ของประเทศอิหร่าน พบว่าผู้ป่วยโรคโควิด 19 มีระดับอาการไอ หอบเหนื่อยและปวดกล้ามเนื้อลดลงเมื่อรับประทานยาขิงร่วมกับยาสมุนไพรชนิดอื่น แต่ผลต่ออาการอื่น ๆ และระยะเวลาการรักษาในโรงพยาบาลยังไม่แน่ชัด และอาจจะไม่ใช่ผลของขิงเพียงอย่างเดียว จึงต้องศึกษาวิจัยเพิ่มเติมต่อไป (15)
ดังนั้นกล่าวโดยสรุป ขิงถูกมองว่าเป็นสมุนไพรที่มีแนวโน้มในการรักษาโรคโควิด 19 เนื่องจากการศึกษาวิจัยในระดับหลอดทดลองพบว่ามีฤทธิ์ต้านเชื้อไวรัส ลดการอับเสบในปอดและกล้ามเนื้อ ซึ่งเป็นอาการสำคัญของโรคโควิด 19 แต่อย่างไรก็ตาม หากจะนำขิงมาใช้รักษาหรือต้านเชื้อไวรัสโรคโควิด 19 ยังไม่แนะนำให้ใช้ เนื่องจากยังมีหลักฐานงานวิจัยสนับสนุนถึงประสิทธิผลไม่เพียงพอ แนะนำให้ใช้ขิงตามภูมิปัญญาดั้งเดิมของไทย คือ รับประทานน้ำขิงหรือขิงสด เพื่อบรรเทาอาการท้องอืด แน่นจุกเสียด และบรรเทาอาการคลื่นไส้อาเจียน ส่วนการรับประทานยาขิงหรือสารสกัดขิงควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์แผนไทยหรือแพทย์แผนไทยประยุกต์
ขอขอบคุณข้อมูลจาก : http://healthydee.moph.go.th
